بررسی توسعه کارست در حوضه آبگیر چشمه علی دامغان با تلفیق مطالعات هیدروژئولوژیکی، gis و rs

عوامل مختلفی در توسعه کارست دخیل هستند که بسته به شرایط اقلیمی، زمین شناسی و تکتونیکی متفاوت میزان توسعه یافتگی متفاوت خواهد بود. بررسی توسعه کارست بیشتر بر مشاهدات و قضاوت های شخصی استوار بوده است. اخیرا محققین درصدد ارائه راهکار علمی و منطقی در راستای کمی سازی آن نموده اند. روش های به کار گرفته شده در دو گروه قرار می گیرند. ارزیابی توسعه سطحی کارست بر اساس اشکال انحلالی نظیر فراوانی و تراکم آبفروچاله ها می باشد و در گروه دوم ارزیابی توسعه درونی کارست با استفاده از هیدروگراف و کموگراف چشمه های کارستی می باشد. هدف از این تحقیق استفاده و مقایسه هر دو روش مزبور برای حوضه آبگیر چشمه علی دامغان می باشد. منطقه مورد مطالعه در 32 کیلومتری شمال شهر دامغان است. به منظور دستیابی به هدف مورد نظر، سعی برآن بوده است که با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و gis و تجزیه و تحلیل شکستگی های اندازه گیری شده در چند ایستگاه به بررسی توسعه سطحی کارست پرداخته شود. سپس با استفاده از داده های آماربرداری شده در سالهای آبی 1383-1382 و اندازه گیری های صورت گرفته در سالهای 1390-1389 به بررسی توسعه زیرسطحی یا درونی آبخوان کارستی با تجزیه و تحلیل پارامترهای فیزیکی و شیمیایی چشمه و روش های هیدروگراف و کموگراف پرداخته شده است. در نهایت توسعه سطحی کارست با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و gis، مدل توسعه سطحی کارست در حوضه آبگیر چشمه علی دامغان تهیه شد. صحت سنجی مدل تهیه شده با مشاهدات صحرایی تایید گردید. نتایج نشان می دهد که بیشترین درصد مساحت تشکیل دهنده حوضه آبگیر، نواحی با توسعه متوسط کارست بوده است. تجزیه و تحلیل هیدروگراف و منحنی فرود چشمه و برآورد حجم جریان پایه و سریع، نشان دهنده حاکم بودن جریان افشان کاذب موجود در منطقه بوده است. تغییرات هیدروگراف و پاسخ چشمه به بارندگی-ها حاکی از وجود حداقل یک یا چند مجرای بزرگ و کاندویتی در نزدیک سطح ایستابی آبخوان است که می-تواند در شرایط وجود بارندگی های قابل توجه پاسخ های سریع از چشمه مشاهده کرد. بررسی هیدروگراف و کموگراف، نیز موید توسعه متوسط تا زیاد مجاری زهکشی درونی آبخوان می باشد. بنابراین گرچه هر دو روش سطحی و زیرسطحی قابلیت بیان توسعه کارست را دارند، اما نمی توان صرفا به برداشت های سطحی اکتفا کرد و از تجزیه و تحلیل هیدروگراف و کموگراف صرفنظر نمود.